INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku

Wyprawiacz skór futerkowych 753505

• Garbarz skór futerkowych.
• Garbarz skór z okrywą włosową.
• Futrzarz.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 7535 Pelt dressers, tanners and fellmongers.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na postawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych oraz wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie PO KL (2011–2013) „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców”,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Zdzisław Feldo – ekspert niezależny, Radom.
• Jan Skiba – Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny, Radom.
• Joanna Tomczyńska – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Małgorzata Szpilska – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Jolanta Górska – ekspert niezależny, Radom.
• Andrzej Kowalski – JARBUR Spółka Jawna, Szydłowiec.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Małgorzata Brola – Kuratorium Oświaty w Warszawie, Delegatura w Radomiu.
• Włodzimierz Janas – Ogólnopolska Izba Branży Skórzanej, Radom.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Wyprawiacz skór futerkowych wykonuje pracę, której celem jest przetworzenie i uszlachetnienie ⁴⁷ surowych skór ⁴² futerkowych na gotowe asortymenty ¹² skór wyprawionych ⁴⁰ o charakterystycznych użytkowych właściwościach tkanki skórnej ⁴⁵ i okrywy włosowej ²⁷.

Opis pracy

Zawód wyprawiacz skór futerkowych jest zawodem o charakterze produkcyjnym. Wyprawiacz skór futerkowych konserwuje ¹⁹ i magazynuje ²¹ surowe skóry futerkowe oraz przeznacza na odpowiednie asortymenty w wyrobie lub produkcie gotowym.

Dobrane skóry futerkowe poddaje technologicznym procesom wyprawy ⁴⁹, z wykorzystaniem specjalnych środków garbarskich oraz wykonuje ręczną i maszynową obróbkę mechaniczną ²² tkanki skórnej i okrywy włosowej.

Sposoby wykonywania pracy

Wyprawiacz skór futerkowych przyjmuje surowiec futrzarski, rozsortowuje ⁴¹ ze względu na przydatność asortymentową ³⁶ w wyrobie lub produkcie gotowym, konserwuje, magazynuje i przeznacza do wyprawy. We wstępnym etapie wyprawy skóry surowej przygotowuje się do garbowania ¹¹ w procesach kąpielowego ³⁴ i mechanicznego usunięcia części zbędnych i brudu poprzez: rozmoczenie ²³, pranie ³², mechaniczne odmięśnianie ²⁴ oraz odtłuszczanie ²⁵ tkanki skórnej i okrywy włosowej.

Pracownik w procesie garbowania oczyszczone skóry poddaje działaniu roztworów związków garbujących ⁵⁰. Wygarbowany półfabrykat skórzany ³¹ uszlachetniany jest chemicznie w procesach natłuszczania i barwienia oraz w operacjach termicznych ²⁸ i mechanicznych obróbek: suszenia, czyszczenia, zmiękczania i wykończania tkanki skórnej i okrywy włosowej.

Podczas procesu technologicznego wyprawiacz skór przygotowuje chemiczne kąpiele i roztwory technologiczne ³⁹, obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w futrzarstwie, kontroluje procesy i operacje wyprawy skór. Po zakończeniu wyprawy skóry są klasyfikowane ¹⁶, cechowane ⁴ oraz następnie pakowane i przekazywane do magazynu wyrobów gotowych.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. Kompetencja zawodowa.

Warunki pracy

Miejscem pracy wyprawiacza skór futerkowych są mikro- lub małe przedsiębiorstwa produkcyjne. Wyprawiacz skór futerkowych pracuje w pomieszczeniach lub halach produkcyjnych wyposażonych w urządzenia i agregaty do kąpielowych procesów technologicznych. Maszyny i urządzenia mechaniczne charakteryzują się wirującymi częściami roboczymi, powodującymi wibrację i hałas. Większość procesów technologicznych przebiega w środowisku wilgoci i obecności substancji chemicznych, pyłów, niekiedy oparów toksycznych.

Magazyny skór surowych to pomieszczenia o niskich temperaturach, z brakiem dostępu naturalnego światła. Hale lub komory suszarnicze ¹⁷, służące do odprowadzania wilgoci ze skór są wyposażone w nawiewy ciepłego powietrza i wentylację odprowadzającą wilgoć.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Wyprawiacz skór futerkowych posługuje się m.in.:

• ręcznymi i mechanicznymi narzędziami do ścieniania, odmięśniania, rozkroju ³⁸ i okrawania ²⁶ skór futerkowych, takimi jak: noże, degle ⁸, kosy kuśnierskie ²⁰,
• sprzętem do transportu, takim jak: wiadra, taczki, wózki transportowe,
• maszynami i urządzeniami do chemicznej obróbki skór ⁶, takimi jak np.: cytroki ⁷, kadzie ¹⁵, bębny garbarskie ³, faski ¹⁰, agregaty pralniczo-czyszczące ¹,
• maszynami i urządzeniami do mechanicznej obróbki skór, takimi jak: wirówki futrzarskie ⁴⁸, trociniaki ⁴⁶, odmięśniarki, rozbijarki ³⁷, strzyżarki ⁴³, epilerki ⁹, czesarki ⁵, prasowarki ³³, szlifierki ⁴⁴, agregaty lub pistolety ³⁰ do natrysku skór ².

Organizacja pracy

Praca w zakładach wyprawy skór futerkowych może być jedno-, dwu- lub trzyzmianowa w stałych godzinach pracy. W zależności od wykonywanego procesu technologicznego praca na stanowisku roboczym może mieć charakter indywidualny lub zespołowy.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Wyprawiacz skór futerkowych jest narażony na oddziaływanie wilgoci, pyłu, oparów i niebezpiecznych substancji chemicznych, mogących powodować podrażnienie oczu i układu oddechowego oraz uczulenia i alergie. Z tego względu pomieszczenia produkcyjne powinny mieć sprawną wentylację oraz dobre oświetlenie naturalne bądź sztuczne.

Obsługiwanie maszyn i urządzeń z wirującymi częściami roboczymi może prowadzić do urazów. Praca często wykonywana jest w pozycji stojącej, co może być przyczyną dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego. Pracownik zakładu futrzarskiego powinien być wyposażony (w zależności od stanowiska i rodzaju wykonywanej pracy) w sprzęt ochrony indywidualnej i zbiorowej, obowiązujący w zakładach garbarskich.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód wyprawiacz skór futerkowych ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• sprawność układu mięśniowego,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność zmysłu węchu,
• sprawność zmysłu dotyku,
• sprawność narządu równowagi;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• ostrość wzroku i słuchu,
• rozróżnianie barw i kształtów,
• spostrzegawczość,
• czucie dotykowe;

w kategorii sprawności i zdolności

• uzdolnienia techniczne i organizacyjne,
• zdolność organizacji pracy,
• zdolność koncentracji uwagi,
• zdolność współdziałania,
• zręczność manualna;

w kategorii cech osobowościowych

• odpowiedzialność za powierzone zadania,
• samokontrola,
• gotowość do pracy w warunkach monotonnych,
• odporność emocjonalna,
• samodyscyplina,
• samokontrola,
• gotowość do pracy w nieprzyjemnych warunkach środowiskowych.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.3. Kompetencje społeczne 3.4. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Praca w zawodzie wyprawiacz skór futerkowych należy do kategorii ciężkiej pracy fizycznej, która wymaga długiego stania (często w pozycji wymuszonej), podnoszenia i przenoszenia materiałów. Dlatego pracownik w tym zawodzie powinien posiadać wysoką ogólną sprawność fizyczną i dobry stan zdrowia.

Przeciwwskazaniem do wykonywania tego zawodu jest alergia na środki chemiczne, włos i kurz.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Pracownik wykonujący zawód wyprawiacz skór futerkowych powinien posiadać wykształcenie na poziomie branżowej szkoły I stopnia (dawniej zasadnicza szkoła zawodowa) w zawodzie pokrewnym garbarz skór lub uzyskać je na drodze kształcenia rzemieślniczego w zawodach pokrewnych: garbarz skór, garbarz skór bez włosa.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Wyprawiacz skór futerkowych może uzyskać:

• dyplom potwierdzający kwalifikacje pełne w zawodzie pokrewnym (szkolnym) garbarz skór – po zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• świadectwo potwierdzające kwalifikację AU.11 Wyprawianie skór, wyodrębnioną w zawodzie garbarz skór – po ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego i zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• świadectwa czeladnicze i/lub dyplomy mistrzowskie w zawodach pokrewnych: garbarz skór, garbarz skór bez włosa, nadawane w ramach kształcenia rzemieślniczego – po zdaniu egzaminu organizowanego przez Izby Rzemieślnicze,
• suplementy Europass (w języku polskim i angielskim) do ww. dokumentów.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Wyprawiacz skór futerkowych może:

• po uzyskaniu świadectwa ukończenia branżowej szkoły I stopnia lub uzyskaniu tytułu czeladnika w zawodach pokrewnych rozpocząć pracę jako robotnik wykwalifikowany, a następnie po zdobyciu wykształcenia średniego lub tytułu mistrza w zawodach pokrewnych awansować na stanowisko brygadzisty,
• pracować na równorzędnych stanowiskach robotniczych w zawodach pokrewnych – po uprzednim przeszkoleniu,
• po potwierdzeniu kwalifikacji AU.11 Wyprawianie skór w zawodzie garbarz skór uzyskać dyplom (po uzyskaniu wykształcenia średniego) potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik garbarz – po potwierdzeniu kwalifikacji AU.53 Organizacja i prowadzenie procesu wyprawy skór,
• po zdaniu matury i ukończeniu uczelni wyższej na kierunku technologia skóry awansować na wyższe stanowisko kierownicze,
• założyć i prowadzić działalność gospodarczą w zakresie garbarstwa.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Potwierdzanie kompetencji w zawodzie wyprawiacz skór futerkowych oferuje system nauki zawodu w rzemiośle, który umożliwia zdobycie tytułu czeladnika, a następnie mistrza w zawodach pokrewnych: garbarz skór, garbarz skór bez włosa. Dokumentami potwierdzającymi te tytuły są odpowiednio: świadectwo czeladnicze oraz dyplom mistrzowski.

Istnieje możliwość uzyskania świadectwa potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie pokrewnym szkolnym garbarz skór – w zakresie kwalifikacji AU.11.

Odrębną drogą potwierdzenia ww. kwalifikacji jest tryb egzaminów eksternistycznych.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie wyprawiacz skór futerkowych może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie wyprawiacz skór futerkowych wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Konserwowanie i magazynowanie surowych skór futerkowych.
• Z2 Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów technologicznych do wyprawy skór futerkowych.
• Z3 Przygotowywanie skór do garbowania.
• Z4 Garbowanie właściwe skór futerkowych.
• Z5 Wykończanie i uszlachetnianie tkanki skórnej i okrywy włosowej skór futerkowych.
• Z6 Sortowanie i magazynowanie gotowych skór futerkowych.

Kompetencja zawodowa Kz1: Wyprawianie skór futerkowych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie wyprawiacz skór futerkowych powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za jakość wyprawionych skór futerkowych oraz za powierzane maszyny i urządzenia,
• Dostosowywania zachowania do zmian w środowisku pracy zakładu produkcji skór futerkowych.
• Podejmowania współpracy w zespole pracowniczym w różnych miejscach i na różnych stanowiskach zakładu produkcji garbarskiej.
• Podnoszenia kwalifikacji zawodowych w zakresie nowych rozwiązań technologiczno- -organizacyjnych wprowadzanych w branży futrzarskiej.
• Przestrzegania zasad etyki zawodowej oraz przepisów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska przed zagrożeniami związanymi z produkcją skór futerkowych.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu wyprawiacz skór futerkowych.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu wyprawiacz skór futerkowych

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie wyprawiacz skór futerkowych nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Wyprawiacz skór futerkowych może znaleźć pracę w:

• zakładach futrzarskich na terenie całego kraju,
• zakładach czyszczenia i renowacji skór i odzieży futrzarskiej,
• skupach skór surowych,
• hurtowniach oferujących środki garbarskie,
• hurtowniach skór wyprawionych.

Obecnie (2018 r.) zawód wyprawiacz skór futerkowych należy do grupy zawodów deficytowych – zakłady futrzarskie poszukują pracowników z takimi kwalifikacjami.

Wyprawiacz skór futerkowych może również prowadzić własną działalność gospodarczą w zakresie przetwarzania skór futerkowych.

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) kształcenie w zawodzie wyprawiacz skór futerkowych oferuje system nauki w rzemiośle (z udziałem pracodawców rzemieślników). Kompetencje właściwe dla tych zawodów potwierdzają Izby Rzemieślnicze.

Kompetencje przydatne do wykonywania zawodu wyprawiacz skór futerkowych można również uzyskać w branżowej szkole I stopnia, w zawodzie pokrewnym garbarz skór, w ramach kwalifikacji AU.11 Wyprawianie skór oraz w branżowej szkole II stopnia lub w technikum w zawodzie pokrewnym technik garbarz w ramach kwalifikacji AU.53 Organizacja i prowadzenie procesu wyprawy skór.

W ramach wymienionej kwalifikacji można również uczestniczyć w kwalifikacyjnym kursie zawodowym (dla dorosłych, także w trybie eksternistycznym), organizowanym przez:

• publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
• niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe,
• publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
• podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Kompetencje właściwe dla ww. kwalifikacji potwierdzają Okręgowe Komisje Egzaminacyjne po spełnieniu wymagań formalnych i zdaniu egzaminu (również w trybie eksternistycznym).

Szkolenie

Szkolenia i kursy doskonalące pracowników w zawodzie wyprawiacz skór futerkowych prowadzą na ogół pracodawcy we własnym zakresie oraz Izby Rzemieślnicze.

Obecnie (2018 r.) wynagrodzenie osób pracujących w zawodzie wyprawiacz skór futerkowych jest zróżnicowane i wynosi od 2500 zł do 3500 zł brutto miesięcznie.

Wysokość wynagrodzenia uzależniona jest głównie od stanowiska oraz zakresu wykonywanej pracy, a także ponoszonej przez pracownika odpowiedzialności.

W zawodzie wyprawiacz skór futerkowych możliwe jest zatrudnienie osób niepełnosprawnych.

Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych, która nie wyklucza stania i chodzenia (05-R),
• z niewielką dysfunkcją kończyn górnych, która nie wyklucza wykonywania bardziej precyzyjnych czynności (05-R),
• z dysfunkcją narządu wzroku, jeśli posiadana wada jest skorygowana i zapewnia ostrość widzenia (04-O).

Możliwości zatrudnienia istnieją tylko na niektórych stanowiskach pracowniczych, na których dysfunkcje te nie będą miały wpływu na zdrowie pracownika i efekty wykonywanej pracy. Stanowiska te będą różne w różnych zakładach, w zależności od ich wyposażenia technicznego.